Lân 86 thực ra là tên thường gọi của một loại axit có tên tiếng Anh là Phosphorous Acid, các tài liệu hay dịch là axit phosphorous, với công thức hóa học là H3PO3. Trong axit phốt pho rơ có chứa thành phần Lân quy đổi P2O5 là 86%. Chính vì vậy mà nó có tên là Lân 86. Bà con cần lưu ý đây chỉ là thành phần Lân quy đổi chứ nó không có công dụng dinh dưỡng như các loại Lân phosphate bà con thường bón hoặc phun cho cây. Em sẽ nói chi tiết vấn đề này ở phần sau video.


Vậy Lân 86 sử dụng cho mục đích gì?

Axit phosphorous đặc biệt hiệu quả trong việc kiểm soát đối với nhóm nấm Oomycete, ví dụ như các bệnh xì mủ thân, thối rễ do nấm Phytophthora và Pythium gây ra. Axit phosphorous có tác dụng trực tiếp và gián tiếp lên các tác nhân gây bệnh này. Nó ức chế quá trình phosphoryl hóa của nấm và kích thích phản ứng phòng vệ tự nhiên của cây chống lại sự tấn công của nấm. Một cụm từ nữa cũng rất quen thuộc với bà con trồng Sầu Riêng đó là Lân 2 chiều. Và axit phosphorous chính là Lân 2 chiều đó bà con. Ở Úc và Thái Lan, nông dân sử dụng muối phosphite (Muối của axit phosphorous) tiêm trực tiếp vào thân cây sầu riêng để kiểm soát bệnh do nấm Phytophthora gây ra. Tại Việt Nam, các sản phẩm trừ nấm Phytophthora phổ biến là muối của axit phosphorous mà bà con hay sử dụng như: Aliete, Agri-Fos 400,...
Cũng có bà con sử dụng axit phosphorous để tạo mầm nhưng theo em thì không nên nhe bà con. Vì khi phun lên lá, axit phosphorous sẽ phá hủy tế bào lá, làm lá bị xào hoặc héo. Lúc này cây vẫn có thể chuyển pha nhưng thể trạng của cây sẽ yếu, các nhà máy quang hợp của cây là lá cũng không còn hoạt động hiệu quả, ảnh hưởng đến việc nuôi hoa nuôi trái sau này.


Vậy Lân phosphate và Lân phosphite khác nhau như thế nào?

Lân phosphite không nên nhầm lẫn với Lân phosphate, là một thành phần của phân bón. Trong phân bón, Lân thường được tìm thấy dưới dạng muối của axit phosphoric (H3PO4). Muối phosphate dễ dàng phân ly để giải phóng hydro phosphate (HPO42-) và dihydro phosphate (H2PO4-). Cả hai ion này đều có thể được cây hấp thụ và di động trong cây, cung cấp nguồn dinh dưỡng lân cho cây.
Lân phosphite giải phóng ion hydro phosphite (HPO32-) và dihydro phosphite (H2PO3-) khi phân ly. Lân phosphite dễ dàng được hấp thụ và vận chuyển bên trong cây nhưng cây không thể sử dụng làm dinh dưỡng được. Axit phosphorous hay muối phosphite không được chuyển đổi thành phosphate, cho nên nó không là nguồn dinh dưỡng Lân cho cây. Có những vi khuẩn trong đất có khả năng chuyển đổi phosphite thành phosphate, nhưng quá trình này diễn ra rất chậm. Cho đến nay, chưa có enzyme thực vật nào có khả năng oxy hóa phosphite thành phosphate.
Tóm lại, mặc dù Lân phosphite có thể kiểm soát bệnh nhưng nó không phải là nguồn cung cấp dinh dưỡng Lân cho cây. Ngược lại, lân phosphate là nguồn lân tuyệt vời cho sự phát triển của cây, nhưng không thể kiểm soát bệnh do nấm Phytophthora và Pythium gây ra.
Bà con lưu ý điểm này, đã là Lân 2 chiều thì sẽ không thể thay thế và không thể cung cấp dinh dưỡng Lân cho cây. Ngược lại, đã là Lân dinh dưỡng thì không thể nào phòng trị được Phytophthora và Pythium. Một sản phẩm có thể chứa cả 2 muối phosphite và phosphat. Tuy nhiên hàm lượng mỗi loại muối trong dung dịch sẽ không cao, dẫn đến hiệu quả sẽ không được cao như sản phẩm chuyên một công dụng.