Картвельская Абхазия

პაატა ცხადაია – ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი

„...აფხაზეთის ქართულ ტოპონიმებში ... ქართველების, განსაკუთრებით კი მეგრელ-სვანების ისტორიაა გადმოცემული და ტოპონიმის შეცვლით აფსუებს ამ ისტორიის გადაფარვა უნდათ.

70-იან წლებში ქართული ტოპონიმების შედარებით მცირე ნაწილი იყო გადაკეთებული აფხაზურად... ადგილობრივი ტოპონიმების შესასწავლად გაგზავნილ პროფესორ ამბაკო ჭკადუას ფეხი ხეირიანად არც კი ჰქონდა ჩადგმული სოხუმში, უნივერსიტეტში რომ დეპეშა მოვიდა... - გთხოვთ, სასწრაფოდ გაიხმოთ უკან ამხანაგი ჭკადუაო. საქმე ის იყო, რომ ბატონმა ამბაკომ სოხუმში გულახდილად განაცხადა, - ქართული ტოპონიმების შესასწავლად ჩამოვედიო!.. მე სხვა გზა ავირჩიე, აფხაზებს ვუთხარი, - ქართულ ენაში შემოსული აფხაზური სიტყვების გამოკვლევას ვაპირებ-მეთქი. გაუხარდათ და სოფლებშიც გამიშვეს. მდინარე ღალიძგაზე ვერ გადავედი, მაგრამ სამურზაყანოში 11 000 ტოპონიმი შევისწავლე, უმეტესობა უძველესი ქართულია, მათ შორის მეგრულ-სვანური, რაც ასე არ მოსწონდათ აფსუებს...

აფხაზებს კი სწორედ ის არ უნდათ, რომ ტოპონიმებში საქართველო გამოჩნდეს და ამიტომაც დაიწყეს მათთან ომი... სხვათა შორის, კვლევისას ღრმად მოხუცებულმა აფსუამ მითხრა, - ჩვენები გუმისთის გადაღმა, მთებში ცხოვრობდნენ. მერე ამოვიდნენ აფხაზეთიდან - ამ მთებში რა გინდათ, ჩვენთან წამოდით, უამრავი ადგილი გვაქვსო და დავყაბულდითო. ისიც დასძინა, - მახსოვს, როგორ დადიოდა ბაბუაჩემი გუდაუთაში, ფსხუს ხეობაში სალოცავადო. საოჯახო, გვარის სალოცავზეა საუბარი, რომელიც აფსუებს ფსხუს ხეობაში ჰქონდათ...“

Паата Цхадая – доктор филологических наук, профессор

«История грузин, а особенно мегрело-сванов, передана в грузинских топонимах Абхазии и апсуйцы хотят прикрыть эту историю [путем] изменения топонима.

В 70-х годах сравнительно малая часть грузинских топонимов была переделана на абхазский [лад]... Профессор Амбако Чкадуа, направленный для изучения местных топонимов, даже не [успел] прилично ступить ногой в Сухуми, [когда] в университет пришла телеграмма ... , [в которой говорилось]: - Просим срочно отозвать товарища Чкадуа обратно... Дело было в том, что господин Амбако откровенно заявил в Сухуми, что приехал для изучения грузинских топонимов... Я выбрал другой путь и сказал абхазам, что собираюсь исследовать абхазские слова, вошедшие в грузинский язык. Они обрадовались и отправили меня в села. Я не смог перейти реку Галидзга, но в Самурзакано я изучил 11 000 топонимов, большинство [из которых] древнегрузинские, среди них мегрело-сванские, что так не нравилось апсуйцам...

Абхазы не хотят именно того, чтобы в топонимах проявилась Грузия и вот поэтому начали бороться с ними... Между прочим, во время исследования [один] глубоко старый апсуа сказал мне [следующее]: - Нашие жили за Гумистой, в горах. Потом поднялись [к нам] из Абхазии [и сказали]: - Что вы [делаете] // хотите в этих горах, пойдите к нам, у нас много места. [Этот апсуа сказал мне, что они] согласились [на переселение], а также он добавил [следующее]: - Я помню, как мой дедушка ходил молиться в Гудауту, в ущелье Псху. [Здесь] речь идет о семейном, родовом святилище, которое имели апсуйцы в ущелье Псху.»

Ссылки на использованные видео и другие материалы:
   • ჩვენი ფონდი – აფხაზეთი და აფხაზები – ...  
   • "ჩემო აფხაზეთო" მურმან კვარაცხელიას ს...  
https://kvirispalitra.ge/article/3557...